Phát triển tinh gọn và năng suất với sơ đồ chuỗi giá trị (Value Stream Mapping)

Sơ đồ chuỗi giá trị 

Đây thực sự là một công cụ rất mạnh, đặc biệt cho lãnh đạo cấp cao và chủ doanh nghiệp. Value Stream Mapping được dùng để hiểu và thiết kế lại toàn bộ chuỗi vận hành của doanh nghiệp, bao gồm sản xuất, dịch vụ, phần mềm, y tế … nhằm tăng hàm lượng giá trị và loại bỏ lãng phí.

Khái niệm

Sơ đồ chuỗi giá trị, hay Sơ Đồ Dòng Chảy Giá Trị, trong tiếng Anh được gọi là Value Stream Mapping - VSM.

VSM là một phương pháp Lean - quản lý tinh gọn để phân tích trạng thái hiện tại và thiết kế trạng thái trong tương lai cho chuỗi các quy trình, công đoạn từ lúc khách hàng đặt hàng, đến lúc khách hàng nhận được sản phẩm, dịch vụ. Value Stream Mapping thể hiện cả dòng chảy thông tin và nguyên vật liệu qua các quy trình, công đoạn của công ty.

- Sơ đồ chuỗi giá trị là một1 trong các công cụ điển hình nhằm giảm thiểu lãng phí và cải tiến năng suất được ứng dụng trong Lean.

- Sơ đồ chuỗi giá trị là một hệ thống các phương pháp và công cụ nhằm giảm thiểu lãng phí, giảm thiểu thời gian không gia tăng giá trị, từ đó giảm thiểu thời gian sản xuất.

- Sơ đồ chuỗi giá trị là tập hợp các phương pháp giúp thể hiện trực quan luồng sản phẩm và thông tin của qui trình sản xuất. 

Đầu tiên, Value hay Giá Trị là những gì khách hàng chấp nhận trả tiền để chúng ta cung cấp cho họ. Giá trị này được tạo ra sau một chuỗi các hoạt động, quy trình, công đoạn - Value Stream - Dòng Chảy Giá Trị. Mapping là một quá trình vẽ lại hiện trạng dòng chảy giá trị, thiết kế tương lai nó sẽ được cải tiến như thế nào, và khi tương lai đó thành hiện thực thì chúng ta lại tiếp tục tối ưu và thiết kế dòng chảy giá trị của tương lai.

Value Stream Mapping luôn gồm 2 sơ đồ: Hiện Trạng và Tương Lai - chúng ta là ai nếu không phải là siêu nhân khi vẽ ra được tương lai và biến nó thành hiện thực?

- Khách hàng, chúng ta luôn bắt đầu từ khách hàng và những gì họ sẵn sàng trả tiền - Giá Trị

- Khách hàng đặt hàng và đưa về bộ phận Kế Hoạch

- Đặt hàng cho nhà cung cấp

- Giao hàng về kho

- Các công đoạn, ví dụ ở đây là Cắt - Định Hình - Sơn - Đóng Gói

- Thành phẩm được nhập kho chờ giao cho khách hàng

- Ở dưới cùng thể hiện tổng thời gian tạo ra giá trị là 17 giây, và tổng thời gian chờ đợi là 45,7 ngày.

Thuật ngữ liên quan

Phương pháp quản lí tinh gọn (Lean) là một mô hình bao gồm các nguyên tắc và công cụ cải tiến có hệ thống, tập trung vào việc tạo giá trị từ góc nhìn của khách hàng và loại bỏ những lãng phí trong quá trình sản xuất hoặc cung cấp dịch vụ của một tổ chức. 

Mục đích

Mục đích của phương pháp này là xác định các hoạt động làm tăng giá trị và các hoạt động không làm tăng giá trị. Sơ đồ chuỗi giá trị nên phản ánh những gì đang thực sự diễn ra hơn là những gì được mong muốn xảy ra nhờ đó các cơ hội cải tiến có thể được xác định.

Vai trò

Sơ đồ chuỗi giá trị thường được sử dụng trong các dự án cải tiến thời gian chu kì vì nó thể hiện chính xác cách thức hoạt động của một qui trình với yêu cầu thời gian và từng bước công việc chi tiết. 

Phương pháp này cũng được dùng trong phân tích và cải tiến qui trình bằng cách xác định và loại trừ khoảng thời gian liên quan đến các hoạt động không tạo ra giá trị tăng thêm.

Các bước thực hiện

Sơ đồ chuỗi giá trị VSM bao gồm các bước sau:

1. Xác định chuỗi giá trị

2. Vẽ sơ đồ chuỗi giá trị

3. Đánh giá hiện trạng

4. Xây dựng chuỗi giá trị tương lai

5. Đánh giá hiệu quả tinh gọn

(Tài liệu tham khảo: Phương pháp Quản lí Tinh gọn, Nội dung cơ bản và hướng dẫn áp dụng Lean, NXB Hồng Đức. Ứng dụng sơ đồ chuỗi giá trị VSM tinh gọn hệ thống sản xuất công ty Clisal Việt Nam, Trường Đại học Bách Khoa, Đại học Quốc gia - Hồ Chí Minh)