Ma trận BCG là gì? Giải thích đầy đủ và có ví dụ minh họa

Trước hết chúng ta tìm hiểu ma trận BCG là gì nhé.

Ma trận BCG là gì?

Ma trận BCG là một mô hình kinh doanh kinh điển do Nhóm nghiên cứu Boston (BCG đưa ra nhằm xác định chu trình sống của một sản phẩm.

Chu trình này được thể hiện bằng một ô hình chữ nhật có 4 phần; được biết đến dưới những cái tên nổi tiếng như BCG matrix (hay B.C.G. analysis, BCG-matrix, Boston Box, Boston Matrix).

Ma trận này được đưa ra lần đầu bởi Bruce Henderson của Boston Consulting Group vào năm 1970 nhằm mục đích giúp các công ty phân tích mô hình kinh doanh của họ cũng như các sản phẩm, dòng sản phẩm trên thị trường.

Ma trận được sử dụng nhiều trong việc nghiên cứu marketing, thương hiệu, sản phẩm, quản trị chiến lược và phân tích danh mục đầu tư.

Ma trận BCG hay còn gọi là ma trận Thị phần/Tăng trưởng là một khung quản lý danh mục đầu tư giúp các công ty quyết định cách ưu tiên các mảng kinh doanh khác nhau.

Nó là một bảng, được chia thành bốn góc phần tư, mỗi góc có biểu tượng độc đáo riêng thể hiện một mức độ sinh lời nhất định:

Dấu hỏi
Ngôi sao
Bò sữa tiền mặt
Chó mực.

Bằng cách đánh giá danh mục đầu tư/ sản phẩm vào một trong bốn loại này, các chủ doanh nghiệp có thể quyết định cần tập trung nguồn lực và vốn vào đâu để tạo ra giá trị cao nhất, cũng như đâu là nơi cần cắt lỗ.

Dấu hỏi

Các dự án mạo hiểm, khởi nghiệp, sản phẩm mới thường bắt đầu dưới dạng Dấu hỏi, thường bắt đầu với thị phần thấp trong một thị trường tăng trưởng cao.

Họ có tiềm năng giành thị phần và trở thành Ngôi sao (người dẫn đầu thị trường).

Nếu được quản lý tốt, Dấu hỏi sẽ phát triển nhanh chóng và do đó tiêu tốn một lượng lớn đầu tư tiền mặt.

Nếu Dấu chấm hỏi không thành công trong việc trở thành người dẫn đầu thị trường, nó có thể biến thành Chó mực khi tăng trưởng thị trường giảm sau nhiều năm tiêu dùng tiền mặt.

Do đó, các dấu hỏi phải được phân tích cẩn thận để xác định liệu chúng có xứng đáng với khoản đầu tư cần thiết để tăng thị phần hay không.

Ngôi sao

Ngôi sao là đơn vị kinh doanh có thị phần cao (tiềm năng dẫn đầu thị trường) trong một ngành đang phát triển nhanh.

Các ngôi sao tạo ra một lượng lớn tiền mặt do thị phần tương đối cao của họ nhưng cũng yêu cầu đầu tư lớn để chống lại các đối thủ cạnh tranh và duy trì tốc độ phát triển của họ.

Các công ty đa dạng hóa thành công nên luôn có một số Ngôi sao trong danh mục đầu tư để đảm bảo dòng tiền trong tương lai trong dài hạn.

Ngoài sự đảm bảo mà các Ngôi sao tạo ra cho tương lai, nó cũng rất tốt để xây dựng hình ảnh của công ty bạn

Bò sữa tiền mặt

Cuối cùng sau nhiều năm hoạt động trong ngành, tăng trưởng thị trường có thể giảm và doanh thu bị đình trệ. Ở giai đoạn này, các Ngôi sao của bạn có khả năng biến thành Bò sữa tiền mặt. Bởi vì nó vẫn có một thị phần tương đối lớn trong một thị trường bão hòa (chín muồi), lợi nhuận và dòng tiền dự kiến sẽ cao.

Do tốc độ tăng trưởng thấp hơn, các khoản đầu tư cần thiết cũng phải thấp. Do đó, những con bò tiền mặt thường tạo ra lượng tiền mặt vượt quá lượng tiền mặt cần thiết để duy trì hoạt động kinh doanh.

Khoản ‘tiền mặt dư thừa’ này được cho là được ‘vắt sữa’ từ Bò sữa tiền mặt để đầu tư vào các đơn vị kinh doanh khác (Dấu sao và Dấu hỏi). Bò sữa tiền mặt cuối cùng mang lại sự cân bằng và ổn định cho danh mục đầu tư.

Chó mực

Các đơn vị kinh doanh trong một thị trường tăng trưởng chậm hoặc suy giảm với một thị phần tương đối nhỏ được coi là Chó mực.

Các đơn vị này thường hòa vốn (chúng không tạo ra hoặc tiêu thụ một lượng lớn tiền mặt) và hầu như không tạo ra đủ tiền mặt để duy trì thị phần của doanh nghiệp.

Các doanh nghiệp này do đó không quá thú vị đối với các nhà đầu tư. Vì vẫn còn tiền liên quan đến các đơn vị kinh doanh này có thể được sử dụng cho các đơn vị có tiềm năng hơn, Chó có khả năng bị thoái vốn hoặc thanh lý.

Ý nghĩa của ma trận boston (ma trận BCG) là gì

ma trận bcg là gì

Ma trận BCG là công cụ hữu ích giúp phân bổ nguồn đầu tư cho doanh nghiệp một cách hợp lý.
Ma trận Boston là một lát cắt nhỏ của bức tranh tổng quan về vấn đề hiện tại của doanh nghiệp.
Ma trận Boston ít có giá trị dự báo cho tương lai.
Ma trận Boston không quan tâm tới các khía cạnh liên quan tới môi trường bên ngoài.
Ma trận Boston sẽ có những sai sót dựa trên những giả định được đề ra từ ma trận.

Ma trận BCG và Vòng đời sản phẩm

Ma trận BCG có mối liên hệ chặt chẽ với Vòng đời sản phẩm.

Dấu hỏi đại diện cho các sản phẩm đang trong giai đoạn giới thiệu. Đây là lúc các sản phẩm mới đang được tung ra thị trường.
Ngôi sao đại diện cho sản phẩm đang trong giai đoạn phát triển. Đây là lúc doanh số bán hàng đang tăng với tốc độ nhanh nhất.
Bò sữa tiền mặt đang trong giai đoạn chín muồi: khi doanh thu gần đạt mức cao nhất nhưng tốc độ tăng trưởng đang chậm lại do thị trường bão hòa.
Và Chó mực đang trong giai đoạn suy giảm: giai đoạn cuối cùng của chu kỳ, khi doanh số bán hàng bắt đầu giảm.

Ma trận BCG hoạt động như thế nào?

Ma trận BCG được xây dựng dựa trên logic rằng việc dẫn đầu thị trường dẫn đến lợi nhuận vượt trội bền vững. Cuối cùng, người dẫn đầu thị trường có được lợi thế chi phí mà các đối thủ cạnh tranh khó có thể có được. Tốc độ tăng trưởng cao sẽ báo hiệu thị trường nào có tiềm năng tăng trưởng nhất.

Ma trận cho thấy hai yếu tố mà các công ty nên xem xét khi quyết định đầu tư vào đâu

khả năng cạnh tranh của công ty thể hiện qua với thị phần tương đối và
sức hấp dẫn của thị trường, thể hiện qua tốc độ tăng trưởng.

Mỗi một trong bốn góc phần tư đại diện cho sự kết hợp cụ thể giữa thị phần tương đối và tăng trưởng:

Tăng trưởng thấp, Thị phần cao: các công ty nên vắt sữa những “bò sữa tiền mặt” này để lấy tiền tái đầu tư.
Tăng trưởng cao, Thị phần cao: các công ty nên đầu tư đáng kể vào những “ngôi sao” này vì chúng có tiềm năng cao trong tương lai.
Tăng trưởng cao, Thị phần thấp: các công ty nên đầu tư vào hoặc loại bỏ những “dấu hỏi” này, tùy thuộc vào cơ hội trở thành ngôi sao của họ.
Tăng trưởng thấp, Thị phần thấp: các công ty nên thanh lý, thoái vốn hoặc tái định vị những “con chó mực” này.

Bằng cách kết hợp hai biến số này thành một ma trận, một công ty có thể vẽ sơ đồ các đơn vị kinh doanh của họ cho phù hợp và xác định nơi phân bổ các nguồn lực (tài chính) bổ sung, nơi nên rót tiền tập trung đầu tư và nơi nào để thoái vốn.

Do đó, mục đích chính của Ma trận BCG là đưa ra các quyết định đầu tư ở cấp độ doanh nghiệp.

Tùy thuộc vào mức độ hoạt động của đơn vị và ngành, bốn nhãn danh mục khác nhau có thể được quy cho mỗi đơn vị: Ngôi sao, Bò sữa, Dấu hỏi, Chó mực.

Ma trận BCG thành công là gì?

Ở ma trận BCG thành công, chu trình bắt đầu như thế này:

(1) Các sản phẩm Dấu Hỏi được nghiên cứu kỹ lưỡng, và sẽ được rót tiền khi có tiềm năng trở thành Ngôi Sao,

(2) Sản phẩm Dấu Hỏi trở thành Ngôi Sao

(3) Khi thị phần tốt và tăng trưởng thị trường giảm đi vì bão hòa, nó sẽ chuyển thành Bò Sữa.

(4) Lấy tiền từ Bò sữa để tiếp tục khám phá và thúc đẩy nghiên cứu các Sản phẩm Dấu hỏi, để tiếp tục chu trình mới (Dấu hỏi ⇒ Ngôi sao ⇒tạo ra nhiều Bò sữa)

Ma trận BCG thất bại

Các Sản phẩm Dấu hỏi không được quan tâm, đầu tư, và khi thị trường tăng trưởng chậm lại, đi cùng thị phần thấp, nó sẽ trở thành Chó mực.
Dòng tiền từ Bò Sữa không biết cách tiếp tục đầu tư vào Dấu hỏi, để tiếp tục có 1 chu trình mới (Dấu hỏi –> Ngôi sao –> Bò sữa). Không có Bò sữa mãi mãi.
Không giữ thị phần cho Ngôi sao.

4 Bước doanh nghiệp áp dụng ma trận BCG

Bước 1. Thường xuyên rà soát đánh giá danh mục sản phẩm, khi rà soát sẽ phát hiện sản phẩm đang ở đâu
Bước 2. Cân đối cơ cấu sản phẩm: bổ sung thêm nhiều Dấu hỏi và loại bớt Chó mực
Bước 3. Làm rõ cơ hội sản phẩm là Chó mực hay Ngôi sao trước khi đầu tư
Bước 4. Đo lường thường xuyên Tốc độ/Chi phí/Rủi ro/Lợi nhuận của các Cơ hội/Sản phẩm

4 lưu ý khi sử dụng ma trận BCG là gì?

Market Growth cũng có thể là thước đo không đầy đủ về tính hấp dẫn của thị trường.
Market share là thước đo về khả năng tạo ra tiền của sản phẩm.
Nếu chỉ tập trung vào Market Growth và Market share sẽ làm cho doanh nghiệp quên đi những yếu tố khác giúp tác động tới sự phát triển bền vững của sản phẩm.
Vòng đời của các danh mục sản phẩm có thể không giống nhau và quy về một chuẩn nhất định.

Dựa trên phân tích về ma trận BCG, có những chiến lược cụ thể nào?

Nói về quá trình phân tích ma trận BCG có thể đưa ra những chiến lược cụ thể nào thì bạn có thể vận dụng những kiến thức về 4 chiến lược cụ thể dưới đây:

Chiến lược xây dựng

Đây là chiến lược mà chủ đầu tư sẽ thực hiện đầu tư vào sản phẩm bằng cách gia tăng thị phần. Chẳng hạn như việc thúc đẩy thị phần dấu chấm hỏi vào thị phần ngôi sao và cuối cùng là tập trung vào một con bò sữa. Như vậy rất dễ tạo ra được một chuỗi thành công.

Chiến lược nắm giữ

Chiến lược nắm giữ là việc mà công ty sẽ đầu tư hoặc có các cam kết để đầu tư vào một sản phẩm trong góc phần tư của thị phần. Ví dụ như có thể giữ một ngôi sao ở một khoản đầu tư lớn sau đó sẽ chuyển thành một con bò sữa.

Chiến lược thu hoạch

Chiến lược thu hoạch chính là chiến lược quan sát đúng nhất trong thị phần con bò sữa. Mà ở đó công ty sẽ giảm số tiền đầu tư và cố gắng lấy dòng tiền tốt nhất từ sản phẩm để tăng lợi nhuận chung lên.

Chiến lược thoái vốn

Trong tất cả các thị phần thì chiến thuật thoái vốn thể hiện cách quan sát và đưa ra quyết định trong các trường hợp mà các thị phần tốt hoặc không. Mà ở đó, thị phần con chó thường sẽ được thoái vốn để giải phóng ra số tiền mà doanh nghiệp bị mắc kẹt lại.

Từ những phân tích trên các bạn có thể thấy được ma trận BCG hoặc Boston chính là một trong những hình thức marketing tốt nhất cho các doanh nghiệp trong việc đầu tư kinh doanh sản phẩm chiến lược. Chính các đề xuất về chiến lược như trên sẽ giúp cho các công ty có thể đưa ra các quyết định đúng đắn nhất trong việc đầu tư.

Phân tích ma trận Boston của Vinamilk

Bước 1: Xác định các danh mục SBU của Vinamilk và đánh giá cơ hội tăng trưởng của chúng trong tương lai

Xác định các danh mục SBU của Vinamilk và đánh giá cơ hội tăng trưởng của chúng trong tương lai

Bước 2: Sắp xếp các danh mục SBU của Vinamilk vào ma trận và xác định chiến lược

ma trận bcg là gì

SBU sữa bột:

Sữa bột của Vinamilk chiếm 30% thị phần nhưng thị trường tiêu thụ sản phẩm sữa bột của Vinamilk chủ yếu ở khu vực nông thôn. Ở các thành phố lớn, thị phần của sữa bột Vinamilk gặp phải sự cạnh tranh lớn từ các hãng sữa nước ngoài do tâm lý tiêu dùng của người dân thành thị ưa chuộng hàng ngoại.

Tuy nhiên, nhóm sản phẩm sữa bột của Vinamilk ngày càng đa dạng để đáp ứng với nhu cầu thực tế về phân khúc khách hàng và đối tượng khách hàng mục tiêu, không chỉ giới hạn ở đối tượng trẻ em mà còn đã được mở rộng sang nhiều đối tượng như phụ nữ mang thai, người lớn tuổi, người bị bệnh tiểu đường, người thừa cân, béo phì. Chính vì vậy, đây vẫn sẽ là lợi thế không nhỏ giúp Vinamilk tiếp tục nắm giữ thị phần.

→ Giải pháp: Vinamilk nên tiếp tục đầu tư vào danh mục SBU sữa bột, đẩy mạnh hoạt động marketing cho SBU sữa bột, phát triển thêm các dòng sản phẩm mới, đặc biệt là định vị dòng sản phẩm ở phân khúc giá thấp.

Ma trận BCG là gì? Giải thích đầy đủ và có ví dụ minh họa

Chiến Lược Kinh Doanh Quản Trị Marketing

ma trận bcg là gì

Bạn đang quan tâm tìm hiểu về ma trận BCG là gì và cần nắm những kiến thức quan trọng nhất về mô hình ma trận BCG? Dựa trên phân tích ma trận BCG thì đề ra các chiến lược kinh doanh như thế nào? Bài viết này chính xác dành cho bạn.

Ở cuối bài có ví dụ về phân tích ma trận BCG của Vinamilk giúp bạn hiểu rõ hơn về mô hình này.

Trước hết chúng ta tìm hiểu ma trận BCG là gì nhé.