Phân biệt giá gói thầu và dự toán gói thầu
Giá gói thầu là giá trị của gói thầu (bằng tiền) được phê duyệt trong kế hoạch đấu thầu, là mức ngân sách tối đa mà Chủ đầu tư xác định cho gói thầu đó và cũng là cơ sở để xem xét phê duyệt trúng thầu (Khi giá đề nghị trúng thầu không vượt giá gói thầu được phê duyệt), giá ký hợp đồng thì không được vượt giá trúng thầu. Nói chung hiểu nôm na nó là là giới hạn ngân sách tối đa mà Chủ đầu tư chi trả cho gói thầu đó, trường hợp cần phải điều chỉnh thì nó sẽ ảnh hưởng đến cơ cấu chung của dự án, thủ tục tương đối phức tạp. Tổng mức đầu tư xây dựng, dự toán xây dựng của dự án, dự toán xây dựng công trình, dự toán gói thầu xây dựng được phê duyệt là cơ sở để xác định, phê duyệt giá gói thầu. Đối với những dự án đơn giản thì khi xây dựng kế hoạch đấu thầu giá gói thầu được xác định bằng dự toán gói thầu luôn, mà không phải lập dự toán gói thầu ở bước sau nữa.
Dự toán gói thầu xây dựng xác định theo từng gói thầu, phù hợp với kế hoạch lựa chọn nhà thầu, dự toán xây dựng công trình đã được phê duyệt và được thực hiện trước khi tổ chức lựa chọn nhà thầu xây dựng. Do tính chất đó đối với những dự án lớn, thời gian thực hiện tương đối dài thì dự toán gói thầu thường chính xác hơn và được thay thế giá gói thầu theo xử lý tình huống tại Khoản 2 Điều 117 Nghị định số 63/2014/NĐ-CP:
"2. Trường hợp dự toán được phê duyệt của gói thầu cao hơn hoặc thấp hơn giá gói thầu ghi trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu đã duyệt thì dự toán đó sẽ thay thế giá gói thầu trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu theo nguyên tắc sau đây:
a) Trường hợp dự toán được duyệt cao hơn giá gói thầu trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu nhưng bảo đảm giá trị cao hơn đó không làm vượt tổng mức đầu tư của dự án, dự toán mua sắm được duyệt thì không phải điều chỉnh kế hoạch lựa chọn nhà thầu. Trường hợp giá trị cao hơn đó làm vượt tổng mức đầu tư của dự án, dự toán mua sắm được duyệt thì phải điều chỉnh kế hoạch lựa chọn nhà thầu; nếu hình thức lựa chọn nhà thầu trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu đã duyệt không còn phù hợp thì phải điều chỉnh hình thức lựa chọn nhà thầu;
b) Trường hợp dự toán được duyệt thấp hơn giá gói thầu trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu mà không làm thay đổi hình thức lựa chọn nhà thầu trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu đã duyệt thì không phải điều chỉnh kế hoạch lựa chọn nhà thầu; trường hợp cần điều chỉnh hình thức lựa chọn nhà thầu cho phù hợp với giá trị mới của gói thầu theo dự toán được duyệt thì phải tiến hành điều chỉnh kế hoạch lựa chọn nhà thầu."
Lý do cần lưu ý giá gói thầu và dự toán gói thầu
Do đó, khi tham dự thầu nhà thầu cần phải lưu ý cả giá gói thầu trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu và dự toán gói thầu được duyệt. Trường hợp dự toán gói thầu được duyệt mà thấp hơn giá gói thầu trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu thì khi bỏ thầu mà quý độc giả, nhà thầu bỏ giá cao hơn thì không đủ điều kiện xem xét trúng thầu. Trường hợp dự toán gói thầu được duyệt cao hơn (được công bố) thì có thể bỏ giá dự thầu cao hơn giá gói thầu trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu nhưng cần lưu ý nên để thấp hơn dự toán gói thầu được duyệt để không rơi vào tình huống bị kết luận là vượt giá gói thầu (vì lúc này dự toán gói thầu được thay thế bằng giá gói thầu).
Vấn đề công khai giá gói thầu
Như chúng ta đã biết, việc công khai giá gói thầu theo Luật Đấu thầu 2013 là bắt buộc, cụ thể tại Điểm a) Khoản 1 Điều 8 Luật Đấu thầu 2013:
“1. Các thông tin phải được đăng tải trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, Báo đấu thầu bao gồm:
a) KẾ HOẠCH LỰA CHỌN NHÀ THẦU, NHÀ ĐẦU TƯ;...”
Tại Điều 35 Luật Đấu thầu 2013 quy định về nội dung kế hoạch lựa chọn nhà thầu:
Nội dung kế hoạch lựa chọn nhà thầu đối với từng gói thầu bao gồm:
1. Tên gói thầu:
2. GIÁ GÓI THẦU:
3. Nguồn vốn:
4. Hình thức và phương thức lựa chọn nhà thầu:
5. Thời gian bắt đầu tổ chức lựa chọn nhà thầu:
6. Loại hợp đồng:
7. Thời gian thực hiện hợp đồng:
Về thời điểm đăng tải theo điểm c) khoản 1 Điều 8 Nghị định số 63/2014/NĐ-CP quy định:
“c) Đối với thông tin tại các ĐIỂM a, d, đ, g và h khoản 1 điều 8 của Luật Đấu thầu, các tổ chức chịu trách nhiệm đăng tải thông tin phải bảo đảm thời điểm tự đăng tin KHÔNG MUỘN HƠN 7 NGÀY làm việc, kể từ ngày văn bản được phát hành”
Qua đó ta thấy rất rõ giá gói thầu phải được công khai trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu. Tuy nhiên, chính các quy định của pháp luật về đấu thầu và luật có liên quan lại làm vấn đề phức tạp hơn đó chính là dự toán gói thầu vì theo khoản d) Điều 42 Luật Đấu thầu 2013 nêu rằng: "Trường hợp dự toán của gói thầu được phê duyệt thấp hơn hoặc cao hơn giá gói thầu được phê duyệt thì dự toán này sẽ thay thế giá gói thầu để làm cơ sở xét duyệt trúng thầu" và khoản 2 Điều 117 Nghị định số 63/2014/NĐ-CP như trích dẫn ở trên .
Chúng ta biết rằng giữa Kế hoạch lựa chọn nhà thầu tại thời điểm đăng tải cho đến khi tổ chức thông báo mời thầu một gói thầu trong kế hoạch đó thường có một khoảng thời gian dài ngắn tùy vào quy mô, tính chất và tiến độ thực hiện dự án, thông thường các gói thầu xây lắp là gói thầu thường có dự toán gói thầu sau cùng, khi chủ đầu tư phê duyệt dự toán xây dựng và thực hiện cập nhật dự toán gói thầu trước thời điểm đóng thầu 28 ngày theo quy định. Do đó các gói thầu này thường có những biến động về giá gói thầu từ lúc lập kế hoạch đấu thầu cho đến khi thông báo mời thầu (Đa số nằm ở các dự án lớn, giá gói thầu ban đầu được lập theo khái toán tổng mức đầu tư).
Mập mờ giá gói thầu...
Vấn đề bắt đầu nảy sinh khi chúng ta thực hiện đăng tải Thông báo mời thầu trên hệ thống đấu thầu, tại quá trình đăng tải này có mục Giá gói thầu yêu cầu nhập vào, nhưng tại mục này hệ thống thường mặc định đã lấy dữ liệu từ Kế hoạch lựa chọn nhà thầu sang, khi đó nếu Bên đăng tải một là "lười" hai là "cố tình" không muốn đăng tải dự toán gói thầu được duyệt thì cứ để mặc định dự toán gói thầu lấy theo giá gói thầu trong Kế hoạch lựa chọn nhà thầu trước đó. Xem hình:
Điều đáng nói ở đây nữa là việc đính kèm dự toán gói thầu là không bắt buộc, đồng thời việc vi phạm quy định về đăng tải thông tin trong đấu thầu liên quan đến dự toán gói thầu theo Điều 24 Nghị định số 50/2016/NĐ-CP cũng không có hình thức xử lý một khi Bên đăng tải cố tình không đăng khi dự toán gói thầu có sai khác so với giá gói thầu trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu (tức là đã làm sai lệch giá gói thầu).
Các nhà thầu phải cẩn trọng với giá gói thầu công bố
Thông thường, việc chênh lệch giữa dự toán gói thầu và giá gói thầu chỉ hay xảy ra nhiều nhất ở các gói thầu xây lắp, đối với các gói thầu khác thường có ít biến động so với giá gói thầu đã công bố trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu, chỉ những trường hợp vì lý do nào đó (thường là do dự án kéo dài hơn so với tiến độ, dẫn đến trượt giá) cần điều chỉnh thì khi đó giá gói thầu thường có xu hướng được điều chỉnh tăng lên bằng cách bổ sung thêm nguồn tự dự phòng của dự án so với giá gói thầu đã công bố trong Kế hoạch lưa chọn nhà thầu trước đó. Tuy nhiên, trường hợp này cũng không phải là hay gặp, vì thông thường đối với những trường hợp này Kế hoạch đấu thầu thường được điều chỉnh theo, do rất có thể nó ảnh hưởng đến cơ cấu của tổng mức đầu tư dự án.
Do đó, đối với gói thầu xây lắp một khi chúng ta tìm kiếm được thông tin công bố là dự toán gói thầu thì cần phải cẩn thận kiểm tra và đối chiếu thêm với giá gói thầu của gói thầu đó trong Kế hoạch lựa chọn nhà thầu đã được đăng tải trước đó, nếu khác nhau thì dự toán gói thầu công bố thường là chính xác, nhưng nếu nó giống nhau thì cần xem xét cẩn trọng, khi đó có thể xem thêm giữa thời gian đăng tải Kế hoạch lựa chọn nhà thầu và Thông báo mời thầu có gần nhau hay cách xa nhau để đưa ra thêm các nhận định, đồng thời so sánh đối chiếu với dự toán mình đang lập để dự thầu.
Cách tra cứu giá gói thầu ngay cả khi gói thầu không được công bố dự toán gói thầu
Xin lưu ý nhiều gói thầu không không bố dự toán (trên cả báo đấu thầu và hệ thống mua sắm công), nhà thầu cũng rất khó khăn nếu muốn tìm được giá gói thầu (đặc biệt điều này là bất khả thi nếu tra trên báo đấu thầu), hiện tại duy nhất DauThau.INFO có thể soi được giá gói thầu của bất cứ gói thầu nào trên hệ thống nếu nhà thầu sử dụng gói phần mềm VIP1 hoặc VIP2 của chúng tôi. Chi tiết tính năng này, quý độc giả, nhà thầu có thể xem video tại đây.
Trên đây là bài viết và nhận định của DauThau.INFO để quý độc giả và nhà thầu lưu ý. Trân trọng cảm ơn quý độc giả đã luôn theo dõi và ủng hộ chúng tôi !
Tác giả: Vũ Đình Sơn